Pesticiden worden wijdverspreid gebruikt in de landbouw om gewassen te beschermen tegen ongedierte, schimmels en onkruid. Hoewel dit bijdraagt aan de houdbaarheid van voedsel, zijn er aanzienlijke zorgen gerezen over de onbedoelde effecten van pesticiden op het milieu en de gezondheid. In dit artikel verkennen we de verschillende aspecten van pesticiden in onze voeding, de risico’s die hiermee gepaard gaan en hoe bepaalde voedingsstoffen ons kunnen helpen de schadelijke effecten te verminderen.
Wat zijn pesticiden of bestrijdingsmiddelen?
Pesticiden zijn chemische stoffen die worden gebruikt om ongewenste organismen zoals onkruid, insecten en schimmels te bestrijden. Ze worden toegepast op gewassen om de opbrengst te beschermen en de houdbaarheid te verlengen. Pesticiden zijn van nature giftig en kunnen schadelijke effecten hebben op mens en milieu. Zo beschermen ze groenten en fruit tegen schimmels, ongedierte, onkruid en insecten, wat op het eerste gezicht positief lijkt. Echter, de giftige aard van pesticiden kan bij langdurige blootstelling leiden tot verstoring van het endocriene systeem en neurotoxiciteit, naast andere gezondheidsproblemen. Inclusief het ernstig schaden van de biodiversiteit binnen de natuur.
Pesticiden in voeding
De aanwezigheid van pesticiden in voeding is een bron van zorg voor veel consumenten. Pesticideresiduen zijn aanwezig op groente, fruit, granen en andere landbouwproducten. Langdurige blootstelling aan deze residuen kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, waaronder verstoring van het endocriene systeem en neurotoxiciteit. Onderzoekers en gezondheidsprofessionals verkennen mogelijkheden om de giftige effecten van pesticiden te verminderen, waarbij voedingsstoffen uit fruit, groenten, kruiden en specerijen speciale aandacht krijgen vanwege hun vermogen om de negatieve effecten van pesticiden te verzachten. Stoffen zoals curcumine, resveratrol, flavonoïden en omega 3-vetzuren kunnen helpen bij het dempen van deze schadelijke effecten.
Zo minimaliseer je de pesticiden op groente en fruit
Het wassen van groente en fruit kan helpen om pesticidenresten te verminderen, maar het verwijdert ze niet volledig. Studies suggereren dat weken in een oplossing van water en baking soda effectief kan zijn. Doe alle groente en fruit bijvoorbeeld in een wasbak en week alles ongeveer 15 minuten in een oplossing van water met baking soda (een eetlepel baking soda in 1,5 liter water). Dit zou helpen om tot wel 96% van de pesticiden af te wassen. Daarnaast kunnen consumenten ook kiezen voor biologische producten of zelf groenten en fruit kweken om de inname van pesticiden te beperken. Door deze maatregelen te nemen, kan men de blootstelling aan schadelijke chemicaliën verminderen.
Preventieve maatregelen voor het vermijden van bestrijdingsmiddelen in je voeding
Om de blootstelling aan pesticiden te verminderen en de gezondheid te beschermen, kunnen de volgende stappen worden ondernomen:
- Zelf kweken: Het starten van een moestuin om zelf verse, onbespoten groenten en fruit te kweken. Dit vermindert niet alleen de blootstelling aan pesticiden, maar kan ook kostenbesparend zijn.
- Kies biologisch: Biologische producten bevatten doorgaans minder pesticiden. Bij de biologische teelt wordt gebruik gemaakt van natuurlijke bestrijdingsmiddelen in plaats van synthetische pesticiden.
- Grondig wassen: Groente en fruit goed wassen in een oplossing van water en baking soda. Dit kan helpen om pesticidenresten effectief te verminderen.
- Voorkeur voor de Clean Fifteen: Deze lijst bevat de soorten groente en fruit met de minste pesticiden. Voorbeelden zijn avocado’s, zoete maïs, ananas, en kiwi.
Wat is The Clean Fifteen?
Deze lijst bevat de soorten groente en fruit die de laagste niveaus van pesticiden bevatten. De producten op deze lijst zijn over het algemeen veiliger om niet-biologisch te kopen, omdat ze minder risico vormen voor pesticidenblootstelling. De Clean Fifteen biedt consumenten een gids voor welke producten minder zorgen baren als ze conventioneel geteeld zijn.
The Clean Fifteen groente en fruit
De producten op de Clean Fifteen lijst hebben over het algemeen dikkere schillen of specifieke groeikenmerken die hen minder vatbaar maken voor pesticiden. Hierdoor hebben ze een lager risico op pesticidecontaminatie. Bijna 65% van de voedingsmiddelen op deze lijst had geen detecteerbare niveaus van pesticiden.
- Avocado’s
- Zoete maïs
- Ananas
- Uien
- Papaja
- Bevroren zoete erwten
- Asperges
- Honingmeloen
- Kiwi
- Kool
- Watermeloen
- Paddenstoelen
- Mango’s
- Zoete aardappelen
- Wortels
Bestrijdingsmiddelen in eten: De Dirty Dozen
De Environmental Working Group (EWG) publiceert jaarlijks de “Dirty Dozen” lijst, die de twaalf niet-biologische producten met de meeste pesticiden bevat. Deze lijst omvat onder andere aardbeien, spinazie, boerenkool en druiven. Het rapport van de EWG analyseert testgegevens van 47.510 monsters van 46 verschillende soorten groenten en fruit, waarbij in totaal 209 pesticiden werden gevonden op de twaalf voedingsmiddelen die het meest vervuild zijn. Deze lijst is belangrijk omdat ze consumenten informeert over welke producten ze beter biologisch kunnen kopen om de blootstelling aan pesticiden te verminderen.
De 12 voedingsmiddelen die het meest vervuild zijn (indien ze niet biologisch zijn)
Het is belangrijk om bewust te zijn van deze producten, omdat het kiezen voor biologische varianten de blootstelling aan schadelijke bestrijdingsmiddelen kan verminderen.
- Aardbeien
- Spinazie
- Boerenkool
- Druiven
- Perziken
- Peren
- Nectarines
- Appels
- Paprika / Chilipepers
- Kersen
- Blauwe bessen
- Sperziebonen
Glyfosaat in Havermout
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft glyfosaat geclassificeerd als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat alle door hen geteste haverproducten glyfosaat bevatten, wat zorgen baart over de veiligheid van haver op de markt. Hoewel glyfosaat in veel landen nog steeds wordt gebruikt, zijn er alternatieven en methoden beschikbaar om de blootstelling te verminderen, zoals het kiezen voor biologische haverproducten. Bovendien heeft het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) besloten om het gebruik van glyfosaat bij de oogst van granen te verbieden, waardoor de kans op glyfosaat in Nederlandse haverproducten kleiner wordt.
Voedingsstoffen die helpen schadelijke effecten te verminderen
Bepaalde voedingsstoffen kunnen helpen de schadelijke effecten van pesticiden te verminderen. Curcumine, een stof aanwezig in kurkuma, kan vrije radicalen neutraliseren, ontstekingen verminderen en de lever beschermen tegen schade door pesticiden.
Resveratrol, te vinden in rode druiven en rode wijn, bezit vergelijkbare antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen en kan de activiteit van ontgiftingsenzymen in de lever verhogen.
Flavonoïden, zoals quercetine en rutine, zijn krachtige antioxidanten die ontstekingen kunnen verminderen en apoptose kunnen remmen, die wordt veroorzaakt door pesticiden.
N-acetylcysteïne (NAC), een aminozuur-supplement, verhoogt de niveaus van glutathion, een belangrijke antioxidant in het lichaam, waardoor oxidatieve stress wordt verminderd en ontstekingen worden geminimaliseerd.
Omega 3-vetzuren, te vinden in vette vis, bieden bescherming tegen pesticide-geïnduceerde schade aan de hersenen.
Tot slot kan co-enzym Q10 beschadiging van mitochondriën voorkomen. Door voedingsmiddelen met deze voedingsstoffen toe te voegen aan de voeding, kunnen we het lichaam mogelijk helpen om beter om te gaan met de schadelijke effecten van pesticiden.
Bronnenlijst
Sajad, M., Shabir, S., Singh, S. K., Bhardwaj, R., Alsanie, W. F., Alamri, A. S., … & Singh, M. P. (2024). Role of nutraceutical against exposure to pesticide residues: power of bioactive compounds. Frontiers in Nutrition, 11, 1342881.
Sarojmoni, S., Mridusmita, D., Himadree, P., Gunjan, J., & Monika, J. (2022). Pesticide Impact on Human Health. International Journal of Zoological Investigations. https://doi.org/10.33745/ijzi.2022.v08i02.087.
Kim, K., Kabir, E., & Jahan, S. (2017). Exposure to pesticides and the associated human health effects.. The Science of the total environment, 575, 525-535 . https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2016.09.009.
