De stofjes in je lichaam en de biochemische reacties
Je lichaam is een ingenieus systeem dat elke hap die je neemt omzet in energie en voedingsstoffen. Het begint allemaal in de mond, waar je speeksel enzymen bevat die de vertering van koolhydraten op gang brengen. Zodra je voedsel je maag bereikt, worden eiwitten afgebroken door maagzuur en enzymen.
In de dunne darm gaat het verteringsproces verder. Hier breken pancreasenzymen vetten en koolhydraten verder af, terwijl gal uit de galblaas vetten emulgeert, zodat ze beter opgenomen kunnen worden.
De wand van de dunne darm is bedekt met kleine, vingervormige uitstulpingen, de villi, die de opname van voedingsstoffen in het bloed vergemakkelijken. Deze voedingsstoffen worden vervolgens naar verschillende delen van het lichaam getransporteerd, waar ze worden gebruikt voor energie, groei en herstel.
Je metabolisme en je energiehuishouding: zo werkt het
Het metabolisme is de verzameling van alle chemische reacties in je lichaam die nodig zijn om in leven te blijven. Deze reacties zijn te verdelen in twee categorieën: katabolisme, waarbij moleculen worden afgebroken om energie vrij te maken, en anabolisme, waarbij energie wordt gebruikt om nieuwe moleculen te bouwen.
Wanneer een calorieën tekort niet werkt bij afvallen
De energiebalans speelt een cruciale rol in gewichtsbeheersing. Theoretisch gezien: Als je meer calorieën binnenkrijgt dan je verbrandt, slaat je lichaam deze extra energie op als vet. Omgekeerd, als je minder calorieën binnenkrijgt dan je verbrandt, zal je lichaam vetreserves aanspreken om aan zijn energiebehoeften te voldoen.
Het is dus een veelvoorkomend advies: eet minder calorieën dan je verbrandt om af te vallen. Hoewel dit principe in theorie eenvoudig lijkt, werkt het niet altijd zo in de praktijk, vooral niet voor vrouwen. Eén van de belangrijkste redenen hiervoor is de invloed van hormonen op gewichtsverlies.
Het belang van een goede hormoonbalans bij vrouwen
Hormonen spelen een grote rol in het reguleren van lichaamsgewicht en stofwisseling. Bij vrouwen kunnen hormonale schommelingen, zoals die tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap, menopauze, of door aandoeningen zoals PCOS (polycysteus ovarium syndroom), het vermogen om gewicht te verliezen aanzienlijk beïnvloeden.
Impact van cortisol en stress in je metabolisme
Cortisol, ook wel het stresshormoon genoemd, kan een belangrijke factor zijn. Chronische stress leidt tot verhoogde cortisolniveaus, wat kan resulteren in verhoogde eetlust en vetopslag, vooral rond de buik. Dit maakt het moeilijker om gewicht te verliezen, zelfs als je een calorietekort hebt.
Impact van je schildklierhormonen in je metabolisme
De schildklierhormonen T3 en T4 spelen een cruciale rol in het metabolisme. Een trage schildklier (hypothyreoïdie) kan leiden tot een langzamer metabolisme, vermoeidheid en gewichtstoename. Vrouwen zijn vatbaarder voor schildklierproblemen, vooral na de menopauze.
Insulineresistentie wat gewichtsverlies tegengaat
Insulineresistentie, een toestand waarin cellen minder gevoelig zijn voor insuline, kan ook het gewichtsverlies belemmeren. Dit leidt tot hogere insulineniveaus, wat de vetopslag bevordert. Insulineresistentie wordt vaak gezien bij vrouwen met PCOS en kan het gevolg zijn van slechte voeding, gebrek aan beweging, of genetische factoren.
Oestrogeen en progesteron fluctuaties en hun invloed op je metabolisme en gewicht
Deze twee hormonen fluctueren gedurende de menstruatiecyclus en hebben invloed op het gewicht. Verhoogde oestrogeenniveaus kunnen leiden tot vochtretentie en gewichtstoename. Progesteron heeft een kalmerend effect en kan de eetlust beïnvloeden. Tijdens de menopauze dalen de oestrogeenniveaus, wat vaak leidt tot een verschuiving van vet naar de buikregio en een vertraagd metabolisme.
Belangrijke stoffen in je lichaam en hun functies
Antioxidanten tegen veroudering en ziektes
Antioxidanten zijn moleculen die je cellen beschermen tegen schade door vrije radicalen, die ontstaan door oxidatieprocessen in het lichaam. Deze vrije radicalen kunnen leiden tot celbeschadiging en dragen bij aan veroudering en ziektes zoals kanker en hartziekten. Voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten, zoals bessen, noten en groene bladgroenten, helpen je lichaam om deze schadelijke moleculen te neutraliseren.
Enzymen die chemische reacties versnelt, zoals je spijsvertering
Enzymen zijn eiwitten die fungeren als katalysatoren voor chemische reacties in het lichaam. Ze zijn essentieel voor de vertering, waarbij ze complexe voedingsstoffen afbreken in kleinere, opneembare moleculen. Daarnaast spelen ze een rol in tal van andere processen, zoals DNA-replicatie en energieproductie. Zonder enzymen zou je lichaam niet in staat zijn om efficiënt te functioneren.
Hormonen en neurotransmitters als boodschappers en het overbrengen van signalen
Hormonen zijn chemische boodschappers die door klieren worden uitgescheiden en via de bloedbaan naar verschillende organen en weefsels worden vervoerd om hun functies te reguleren. Ze spelen een cruciale rol in bijna alle aspecten van je gezondheid, van metabolisme en groei tot stemming en voortplanting.
Neurotransmitters, aan de andere kant, zijn chemische stoffen die signalen overbrengen tussen zenuwcellen in je hersenen en het zenuwstelsel. Ze zijn essentieel voor de regulatie van stemming, slaap, en cognitieve functies.
Jouw voedingsstatus, wat is het?
Je voedingsstatus is een maatstaf voor de beschikbaarheid en balans van essentiële voedingsstoffen in je lichaam. Het geeft inzicht in hoeveel vitaminen, mineralen, eiwitten, vetten en koolhydraten je lichaam bevat en hoe goed deze stoffen worden gebruikt.
Er zijn verschillende methoden om je voedingsstatus te meten. Bloed- en urinetests zijn de meest gebruikelijke manieren om de niveaus van verschillende voedingsstoffen te bepalen. Deze tests kunnen aanwijzingen geven over mogelijke tekorten of overschotten aan voedingsstoffen, waardoor je een beter beeld krijgt van je algehele voedingsstatus.
Jouw voedingsstatus zegt veel over je huidige gezondheid
Een goede voedingsstatus is belangrijk voor je algehele gezondheid en welzijn. Het kan wijzen op een evenwichtige inname van voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft om optimaal te functioneren.
Aan de andere kant kan een slechte voedingsstatus wijzen op tekorten of onevenwichtigheden die kunnen leiden tot gezondheidsproblemen, gewichtstoename, huidproblemen, verminderde immuniteit, vermoeidheid, en een verhoogd risico op chronische ziekten.
Door aandacht te besteden aan je voedingsstatus en ervoor te zorgen dat je een evenwichtig dieet volgt, kun je je gezondheid verbeteren en je energieniveau optimaliseren. Het is een investering in jezelf die je lichaam en geest in topconditie houdt.
Bronnen literatuur
Rowland, I., Gibson, G., Heinken, A., Scott, K., Swann, J., Thiele, I., & Tuohy, K. (2017). Gut microbiota functions: metabolism of nutrients and other food components. European Journal of Nutrition, 57, 1 – 24. https://doi.org/10.1007/s00394-017-1445-8.
Duda-Chodak, A., Tarko, T., Satora, P., & Sroka, P. (2015). Interaction of dietary compounds, especially polyphenols, with the intestinal microbiota: a review. European Journal of Nutrition, 54, 325 – 341. https://doi.org/10.1007/s00394-015-0852-y.
Wilde, P. (2014). Lipid Digestion and Absorption. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-801238-3.00044-1.
Ivashkin, Y., & Nikitina, M. (2018). Modeling of the Human Digestive System in the Diet Structural Optimization. 2018 3rd Russian-Pacific Conference on Computer Technology and Applications (RPC), 1-6. https://doi.org/10.1109/RPC.2018.8482156.
